جوشکاری

بررسی خطرات بهداشتی و ایمنی جوشکاری و نکات تهدید کننده سلامتی
خطرات بهداشتی جوشکاری
گازها و فیوم ها
«دود » جوشکاری مخلوطی از ذرات بسیار ریز ( فیوم ) و گازها می باشد . بسیاری از مواد موجود در دود جوشکاری مثل کروم ، نیکل ، آرسنیک ، آزبست ، منگنز ، سیلیس ، بریلیوم ، کادمیوم ، اکسیدهای نیتروژن ، فسژن ، اکرولئین، ترکیبات فلوراید، مونوکسیدکربن ، کبالت، مس ، سرب ، ازن ، سلنیم و روی بسیار سمی می باشند .
معمولاً گازها و فیوم های جوشکاری از منابع زیر تولید می شوند :
- ماده اصلی یا فلز اصلی تحت جوشکاری یا ماده پرکننده مورد استفاده
- پوشش ها و رنگ های روی فلز تحت جوشکاری یا پوشش الکترودها
- گازهای مورد مصرف حاصله از سیلندرها
- واکنش های شیمیایی که در اثر نور ماوراء بنفش حاصله از قوس الکتریکی و گرما ایجاد می شوند .
- فرایند و مواد مصرفی مورد استفاده
- آلودگیهای موجود در هوا مثل بخارات متصاعد شده از مواد پاک کننده وگریس زدا

نام بردن از تمامی اثرات سوء بهداشتی در اثر جوشکاری بسیار مشکل می باشد ، زیرا ممکن است فیوم ها حاوی چندین نوع ماده مضر باشند ( بسته به عواملی که در بالا بدانها اشاره شد ) . هریک از ترکیبات موجود در گاز یا دود جوشکاری می توانند یک بخش خاص از بدن فرد را تحت تاثیر قرار دهند مثل ریه ها – قلب – کلیه ها و سیستم عصب مرکزی. با وجود این که کلیه جوشکاران در معرض خطر قرار دارند ، ولی افراد سیگاری دچار آسیب های شدیدتری می گردند . تماس با گازهای جوشکاری اثرات کوتاه مدت یا بلند مدت بر سلامتی افراد دارد که می توان آنها را به صورت زیر شرح داد :

اثرات سوء بهداشتی کوتاه مدت ( حاد )


تماس با فیوم فلزات ( مثل روی ، منیزیم ؛ مس و اکسید آن ) باعث بروز بیماریی بنام تب فیوم فلز می گردد . علائم این بیماری بین ۴ تا ۱۲ ساعت پس از تماس نمایان می شود و شامل احساس سرماخوردگی ، عطش ، تب، دردهای عضلاتی، درد قفسه سینه، سرفه، خس خس کردن، کوفتگی، حالت تهوع و احساس مزه بد در دهان است.
برخی ترکیبات موجود در فیوم مثل کادمیوم در مدت زمان کوتاه نیز ممکن است کشنده باشند و گازهای متصاعد شده در فرآیند جوشکاری نیز بسیار خطرناک می باشند. برای مثال اشعه ماوراء بنفش منتشر شده در اثر واکنش با اکسیژن و نیتروژن موجود در هوا، ازن و اکسیدهای نیتروژن تولید می کند. این گازها در مقادیر زیاد کشنده اند و می توانند منجر به التهاب و تحریک بینی و گلو و بیماریهای شدید ریوی گردند.
اشعه ماوراء بنفش تولیدی، با حلالهای هیدروکربنی کلردار مثل تری کلرواتیلن،
۱ و ۱ و ۱ تری کلرو اتان، متیلن کلراید و پرکلرواتیلن ترکیب می شود و گاز فشژن تولید می نماید.

حتی مقادیر بسیار کم فسژن نیز کشنده است، اگر چه علائم اولیه مسمومیت با آن که شامل سرگیجه، احساس سرما و سرفه است، پس از ۵ تا ۶ ساعت ظاهر می شود. جوشکاری با قوس الکتریکی نباید هیچگاه در فاصله کمتر از ۲۰۰ فوت (۶۱ متر) از مخازن حاوی محلولهای گریس زدا انجام شود.

اثرات طولانی مدت (مزمن)
مطالعه بر روی جوشکاران، افرادی که با شعله فلزات را برش می دهند و کارگرانی که در کنار کوره ها کار می کنند نشان می دهد که خطر ابتلا به سرطان ریه و گاهی اوقات سرطان حنجره و دستگاه ادراری در جوشکاران بیشتر از بقیه است. این موضوع نیز چندان غیر منتظره نمی باشد چرا که مواد سمی موجود در دود جوشکاری مثل کادمیوم، نیکل، بریلیوم، کروم و آرسنیک موادی هستند که باعث بروز سرطان ریه می گردند.
ممکن است جوشکاران انواع مشکلات مزمن دستگاه تنفسی را نیز تجربه کنند، همانند: برونشیت، آسم، ذات الریه، امراض ریوی که در اثر تنفس ذرات فلزی ایجاد می شوند، کاهش ظرفیت تنفسی ریه، سیلیکوزیز (تنگی نفس در اثر تنفس مداوم ذرات حاوی سیلیس) و ….

دیگر مشکلات و بیماریهای ناشی از جوشکاری عبارتند از:

بیماریهای قلبی، بیماریهای پوستی، افت شنوایی، ورم معده، ورم روده کوچک و زخم معده و روده کوچک. همچنین جوشکارانی که در معرض فلزات سنگین مثل کروم و نیکل می باشند ممکن است دچار بیمارهای کبدی نیز گردند.
جوشکارانی که با سطوح دارای پوشش آزبست کار می کنند نیز احتمال دارد به بیماریهای آزبستوز، سرطان ریه و بیماریهای دیگر ناشی از آزبست مبتلا شوند. چنین افرادی باید قبل از آغاز به کار با این مواد، آموزش دیده و از تجهیزات و وسایل حفاظتی مناسب نیز برخوردار باشند.

سایر خطرات تهدید کننده سلامتی


گرما
گرمای شدید و جرقه های ناشی از جوشکاری ممکن است باعث سوختگی شود. جراحات چشمی نیز از تماس با خاکستر داغ، تراشه فلزات، جرقه ها و الکترودهای داغ حاصل
می شود، بعلاوه، تماس طولانی مدت با گرما منجر به استرس حرارتی در فرد خواهد گردید.
جوشکاران بایستی از علائمی همچون خستگی، سرگیجه، کم اشتهایی، تهوع، درد ناحیه شکمی وبیحوصلگی آگاهی داشته باشند. تهویه، جداسازی و ایجاد فاصله مناسب با منبع حرارتی، رعایت فواصل استراحت و نوشیدن مایعات مناسب می تواند افراد را در برابر خطرات مرتبط با گرما محافظت نماید.نور مرئی، اشعه های ماوراء‌ بنفش و مادون قرمز
شدت نور متصاعد شده از قوس الکتریکی جوشکاری باعث صدمه دیدن شبکیه چشم می شود، در حالیکه اشعه مادون قرمز باعث آسیب قرنیه و ابتلاء فرد به بیماری آب مروارید خواهد گردید.
نور نامرئی ماوراء‌بنفش حاصل از قوس الکتریکی حتی در زمان بسیار کوتاه (کمتر از یک دقیقه) باعث بیماری برق زدگی چشم می شود. علائم این بیماری معمولاً ساعت ها پس از تماس با اشعه ماوراءبنفش بروز می کند و شامل احساس وجود شن و ماسه در چشم، تاری دید، درد شدید، اشک ریزش از چشم، سوزش و سردرد می باشد.
قوس الکتریکی بر موادو اجسام موجود در محیط نیز اثر داشته و دیگر افراد مجاور محل جوشکاری را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. در حدود نیمی از بیماری برق زدگی چشم در افرادی ایجاد می شود که در محل حضور داشته ولی جوشکاری نمی کنند. افرادی که دائماً بدون حفاظت مناسب در محیط دارای اشعه ماورء بنفش کار می کنند ممکن است دچار آسیب های دائمی چشم شوند. تماس با اشعه ماوراء بنفش نیز باعث سوختگی پوست
می شود که شبیه آفتاب سوختگی است و خطر ابتلاء به سرطان پوست را افزایش می دهد.
سر و صدا
سر و صدای زیاد در محیط ممکن است به سیستم شنوایی آسیب وارد سازد، همچنین عامل ایجاد استرس و فشار خون و یا گاهی بیماریهای قلبی می باشد. کار کردن طولانی مدت در محیط دارای سر و صدای زیاد باعث ایجاد خستگی، حالتهای عصبی و بیحوصلگی افراد می شود.
اگر افرادی در یک محیط پر سر وصدا کار می کنند کارفرما باید از استاندارد سر و صدای osha برای ارزیابی میزان سرو صدا و تعیین زمان مواجهه استفاده نماید . اگر سرو صدا به طور متوسط در هشت ساعت به ۸۵ دسی بل می رسد ، کارفرما باید برای فرد جوشکار گوشی مناسب تهیه کند و سالانه او را تحت معاینات پزشکی قرار دهد .

آسیب های عضلانی - استخوانی
در بین جوشکاران شکایت از بیماریهای عضلانی _ استخوانی نظیر صدمات در ناحیه پشت بدن ، درد شانه ، کاهش قدرت ماهیچه ها ، درد مچ ، سفید شدن انگشتان و بیماری ناحیه زانو بیشتر دیده شده است. وضعیت فرد هنگام کارکردن ( مخصوصاً هنگام قرار گرفتن قطعه در بالای سر ، وجود لرزش در حین کار و حمل بارهای سنگین ) نیز در بروز اختلالات و بیماریهای فوق مؤثر است .

این مشکلات را با روش های زیر می توان کاهش‌ داد :‌
_ حمل به روش مناسب
_ عدم کار طولانی در یک حالت
_ کار در ارتفاع مناسب
_ استفاده از زیرپایی هنگامی که فرد به مدت طولانی به حالت ایستاده کار می کند .
_ قرار دادن مناسب ابزار آلات و مواد
_ به حداقل رساندن لرزش در حین کار
خطرات ایمنی جوشکاری
خطرات الکتریکی
اگر چه در جوشکاری از برق با ولتاژ کم استفاده می شود ، ولی خطر شوک الکتریکی همچنان وجود دارد ؛‌ شرایط محیط جوشکاری ( مثل محیط های مرطوب ) نیز ممکن است خطر شوک الکتریکی را تشدید کند . گاهی اوقات ممکن است یک شوک ضعیف منجر به سقوط یا حوادثی نظیر آن شود ولی شوک های شدید می توانند حتی سبب ضربه مغزی و مرگ فرد گردند .
برای محافظت از شوک الکتریکی بایستی از دستکش خشک استفاده نمود . همچنین جوشکار باید کفش های دارای کفی یا زیره پلاستیکی بپوشد و یا از یک لایه عایق مثل یک تخته خشک یا کفپوش لاستیکی برای جلوگیری از انتقال جریان برق استفاده نماید .
قطعاتی که مورد جوشکاری قرار می گیرند و همه قسمت های بدنه وسیله انتقال برق نیز باید اتصال زمین داشته باشند .
روکش نگهدارنده های الکترودها و کابلهای برق بایستی خشک و در وضعیت مناسبی باشند . الکترودها را نباید با دست بدون دستکش یا دستکش خیس یا هنگامی که فرد روی سطوح خیس یا سطوح دارای اتصال زمین قرار دارد عوض نمود .

آتش سوزی و انفجار
حرارت زیاد و جرقه های تولید شده در جوشکاری یا شعله آن می تواند منجر به بروز آتش سوزی گردد و یا اگر جوشکاری در مجاورت مواد قابل انفجار یا قابل اشتعال انجام گیرد احتمال وقوع انفجار وجود دارد .
جوشکاری یا برش فلزات تنها بایستی در مواقعی انجام شود که مواد قابل اشتعال نظیر ضایعات مواد ، چوب ، کاغذ ، منسوجات مواد پلاستیکی ، مواد شیمیایی و گردو غبارقابل احتراق وجود نداشته باشد ( بخارات می توانند چند صدمتر پراکنده شوند ) .
موادی را که نمی توان از محیط خارج نمود بایستی با مواد مقاوم در برابر شعله بطور کاملاً محکم پوشاند . درهای عبور و مرور ، پنجره ها ، شکاف ها و منفذها نیز بایستی پوشانده شوند .
هیچگاه روی مخازنی که حاوی مواد قابل اشتعال یا احتراق هستند جوشکاری نکنید مگر اینکه کاملاً آنها را تمیز نموده و با یک گاز بی اثر پر کرده باشید ، در غیر اینصورت احتمال وقوع انفجار ، آتش سوزی یا پخش بخارات سمی وجود دارد . مخازن دارای مواد ناشناخته باید بعنوان مواد قابل اشتعال یا احتراق در نظر گرفته شوند .
قبل از خروج از محل کار و حداقل سی دقیقه پس از اتمام کار بایستی محیط را ازنظر وجود آتش بازبینی نمود . وسایل اطفاء حریق نیز بایستی در دسترس باشند .

--------------------------------------------------------------------

ایمنی در جوشکاری


قبل از مطالعه در مورد این شغل چه چیزهایی باید بدانیم ؟
در این مقاله وظایف و کارهای عمومی یک جوشکار به طور خلاصه شرح داده شده است . جوشکار ها در گستره وسیعی از محیط های کاری می توانند کار انجام دهند .
از آنجایی که هر محیط کاری مسائل منحصر به فرد خاص خود را دارد ، نمی توان همه خطراتی را که ممکن است یک جوشکار با آن مواجه شود ،‌ پیش بینی نمود ، از اینرو ، این مقاله به کارها و وظایف اصلی که جوشکاران به طور عمومی انجام می دهند ، می پردازد .

به طور مشخص یک جوشکار چه کاری را انجام می دهد ؟
یک جوشکار از تجهیزات و وسایل خاصی برای اتصال یا «جوش» فلزات به یکدیگر استفاده می کند . همچنین مواد و قطعات فلزی را برش و شکل می دهد . انواع جوشکاری عبارتست از :
- جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود تنگستنی
- جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود مصرف شونده
- جوشکاری قوس الکتریکی با هسته از جنس مواد گداز آور
- جوشکاری با قوس پلاسما
- جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود دستی
- جوشکاری مقاومتی
- جوشکاری زیر پودری
در بسیاری از حالات فلزات لحیم و پرداخت می شوند . وسایل برش با شعله و انواع مختلف ماشین آلات شکل دهی به فلزات (‌ مثل برش – صاف کردن و خم کردن ) نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند .
جوشکاران بایستی بدانند که چگونه فلز را برای جوشکاری یا برش آماده کنند، کدام روش جوشکاری را به کار برند، چگونه از وسایل خود به طور ایمن استفاده کنند، چگونه از دستورالعمل کار پیروی کنند و چه روشی را برای کنترل کیفیت بکار بندند.
جوشکاران می توانند در محل هایی که سازه های فلزی، بویلر، ماشین آلات سنگین،
هواپیما و کشتی ساخته می شود کار کنند. همچنین این افراد در بسیاری از بخش های صنعتی نظیر خودروسازی – صنایع نفت و گاز – تولیدات صنعتی – جنگلبانی – معادن – ساختمان و غیره مشغول بکار شوند.

چه خطرات ایمنی و بهداشتی یک فرد جوشکار را تهدید می کند؟
اصولاً خطرات در یکی از شش گروه زیر طبقه بندی می شوند.
الف – بیولوژیکی
به دلیل اینکه خطرات بیولوژیکی به محیط کار مربوط می شود معمولاً جوشکاران را تهدید نمی کند؟
ب - شیمیایی
هنگام جوشکاری فیوم هایی تولید می شود که مخلوطی از ترکیبات اکسیدهای فلزی – سیلیکات ها و فلوروئیدها می باشد. فیوم هنگامی تولید می شود که یک فلز تا بالای نقطه جوش خود گرم شود و سپس بخارات آن به شکل ذرات خیلی ریز جامد تبدیل گردد.
فیوم های جوشکاری معمولاً حاوی اکسیدهای مواد جوشکاری شده و الکترودهای مورد استفاده می باشد. اگر فلز پوشش یا رنگ داشته باشد این مواد در اثر گرما تجزیه شده و به بخشی از فیوم تبدیل می گردد. هنگامی که در نزدیکی این فیوم ها کار انجام می شود بایستی ملاحظات خاصی در نظر گرفته شود. جوشکاران اغلب با مواد زیر و در اطراف آنها کار می کنند.
- مایعات قابل اشتعال و قابل احتراق
- گازهای متراکم (تحت فشار)
ج – ارگونومی
بسیاری از آسیب ها و جراحات جوشکاران در نتیجه کشیدگی، دررفتگی ، و یا تغییر شکل عضلات آنها می باشد. جوشکاران اغلب مجبورند که:
- وسایل و مواد سنگین را بردارند یا حرکت دهند.
- به مدت طولانی در موقعیت نامناسب کار کنند.
- ابزار سنگین جوشکاری را به مدت طولانی در دست نگهدارند.
- حرکت های تکراری انجام دهند.
د – فیزیکی
جوشکاران در معرض آسیب های زیر می باشند:
- سرو صدا زیاد
- سرما یا گرمای شدید
قوس و شعله جوشکاری باعث ایجاد و انتشار نورهای شدید مرئی و اشعه های ماوراء بنفش و مادون قرمز می شود. اشعه های گاما یا ایکس نیز توسط دستگاههای تست و بازرسی و یا ماشین های جوشکاری می تواند ایجاد شود.
هـ - ایمنی
جوشکاران اغلب مجبورند که:
- در ارتفاعات کار کنند.
- در فضاهای محصور کار کنند.
- در اثر کار ممکن است دچار شوک الکتریکی یا برق گرفتگی شوند.
دیگر خطرات موجود عبارتند از:
- پرتاب ذرات که ممکن است وارد چشم یا پوست آنها شود.
- بریدگی و زخم حاصل از لبه های تیز فلزات
- سوختگی در اثر تماس با سطوح داغ، شعله و جرقه
- آتش سوزی در اثر جرقه، شعله یا فلزات داغ (این حالت ها زمانی رخ می دهد که در هوای محیط، اکسیژن زیاد می شود و بنابراین آتش سوزی راحت تر اتفاق می افتد) همچنین آتش سوزی ممکن است در اثر نقص عملکرد وسایل باشد. دقت داشته باشید که لباسهایی که آغشته به روغن یا گریس باشند راحت تر می سوزند. آستین یا شلواری که تا خورده و بالا زده شده باشد می تواند جرقه ها را جذب کند و خطر آتش سوزی را افزایش دهد.
و – روانی
تقاضا برای کار و احتمال بیکاری نیز باعث بروز استرس می شود. بعلاوه برخی جوشکاران ممکن است مجبور باشند که در شیفت های بیشتر و یا ساعات طولانی تری در یک روز کار کنند که این امر بر روی سلامتی آنها اثر منفی دارد.

آیا جوشکاری در درازمدت اثرات سوئی بر روی سلامتی جوشکار دارد؟
- عفونت ناحیه تنفسی در جوشکاران بیشتر از سایرین دیده شده است. به نظر می رسد که تحریکات شیمیایی حاصل از تماس با فیوم ها عامل بروز عفونت در این ناحیه باشد.
- امراض و بیماریهای ریوی که در اثر تنفس ذرات معدنی یا فلزی ایجاد می گردند.
- برخی سرطان ها (مثل کبد – بینی – سینوس ها – معده و شش) سازمان بین المللی تحقیقات سرطان (iarc) فیوم های جوشکاری را جزء عوامل سرطان زا قرارداده است.
- احتمال از دست دادن شنوایی
- تماس با اشعه ماوراء بنفش موجب بروز بیماریهای مزمن و آسیب چشم ها و پوست می گردد.
- آسیب سیستم عصبی در اثر تماس با فیوم های سرب – منگنز و آلومینیوم.
- بیماریهای تنفسی ناشی از غلظت بالای دی اکسید کربن و میزان کم اکسیژن (خصوصاً در مناطق دارای تهویه ضعیف)
- مسمومیت مزمن هنگامی که مواد خاصی در فیوم باشد مثل روی یا کادمیوم،
بی فنیل های پلی کلرینه (ناشی از تجزیه روغن های ضد خوردگی) یا مواد حاصل از تجزیه رنگ ها .
چه اقدامات پیشگیرانه ای را می توان انجام داد؟
- نصب سیستم تهویه موثر هر جا که امکان پذیر باشد.
- استفاده دائم از وسایل حفاظت فردی، جوشکاران بایستی از عینکی که آنها را در مقابل اشعه ماوراء بنفش مصون می دارد استفاده کنند. همچنین باید گوشی داشته باشند. اگر تهویه موضعی مؤثر یا نصب آن عملی نباشد، بایستی از وسایل مقتضی استفاده نمود. پیش بند و دستکش های چرمی نسوز نیز به حفاظت دست ها و
لباس ها کمک می کند.
- اطمینان از اینکه مواد قابل احتراق و اشتعال دور از محل کار انبار شده اند.
- داربست ها و نردبانها را باید قبل از استفاده بازدید و بازرسی نمود. کارگران باید نحوه جلوگیری از سقوط وسایل و استفاده صحیح آنها را فرا گیرند.
- آموزش روشهای بالا رفتن ایمن
- اگر لازم است کاری در موقعیت نامناسب از نظر ارگونومیکی انجام شود (بطور مثال دست فرد بالای سطح شانه ها قرار گیرد) باید زمان استراحت کافی به کارگر داده شود.

روش های کاری ایمنی که در حین عملیات جوشکاری باید مدنظر قرار گیرند شامل چه مواردی است؟
جوشکاران لازم است موارد زیر را بدانند:
- اطلاعات عمومی در مورد جوشکاری
- روش های صحیح انتخاب، استفاده و نگهداری وسایل حفاظت فردی
- روش های ورود به فضاهای محصور
- روش های حفاظت از سقوط
- چگونگی کار کردن ایمن و استفاده مناسب از مایعات قابل اشتعال و احتراق
- چگونگی استفاده ایمن از گازهای متراکم و تحت فشار
- چگونگی استفاده از تجهیزات انتقال نیرو
- استفاده ایمن و مناسب از نردبانها ، سکوها و داربست ها
- روش های حمل دستی مواد
همه کارگران بایستی کارهای زیر را انجام دهند :
- پیروی از whmis msds,
- گزارش خطرات
- روش های حفظ نظم و ترتیب محل کار

چگونه و از چه منابعی می توان اطلاعات بیشتری کسب نمود ؟
به علت اینکه در گستره وسیعی از محل های کار جوشکاری انجام می شود و مواد زیادی توسط جوشکاران مورد استفاده قرار می گیرد نمی توان همه موقعیت ها و موارد را در این مقاله بررسی نمود .
توجه : اگر در مورد سلامتی سوالی دارید از پزشک خود بپرسید .
اگر در مورد کارگاه خود سوالی دارید می توانید از مراکز زیر بپرسید .
- کمیته حفاظت فنی و بهداشت
- سندیکا یا اتحادیه
- واحد ایمنی
- سرپرست یا مدیر
- چک و کنترل در آزمایشگاه محل کار
- بخش دولتی مسئول بهداشت و ایمنی

----------------------------------------------------------------------

جوشکاری، عوارض و راههای پیشگیری از آن





● مقدمه:

بشر از زمانیکه خود را شناخته در پی کار و فعالیت بوده و در هر زمان دستخوش تحولاتی گردیده است. به وجود آمدن ابزار کار قدیمی‌ترین تحولی است که در زندگی بشر بوجود آمده است. زمانی ابزار سنگی و بعداً با پیدایش آهن و فلزات ابزار فلزی جایگزین آن شد به تبع توسعه صنایع و ابزار آلات مشاغل مرتبط با آنها نیز به صورت تخصصی درآمده و از هم جدا گردید که حرفه جوشکاری یکی از آنها می‌باشد.

▪ عوامل زیان آور موجود در کارگاه جوشکاری:

در کار جوشکاری ابزار و وسایلی استفاده می‌شود که در صورت عدم رعابت موازین ایمنی باعث بروز مشکلاتی می‌گردد. عمده‌ترین عوامل زیان‌آوری که در رابطه با این حرفه وجود دارد عبارتند از:

۱) انواع اشعه‌های ناشی از جوشکاری

۲) سر و صدای محیط کار

۳) دود و گازهای ناشی از جوشکاری

۴) حرکات و وضعیت‌های نامناسب بدن در حین کار که در مورد هر یک توضیحات مختصری ارائه میگردد.

۱) اشعه‌های ناشی از جوشکاری:

▪ نور مرئی ir- uv

نور مرئی همان نور طبیعی و نور مصنوعی ناشی از لامپ‌ها می‌باشد که نه تنها نقش مهمی در رویت اشیا و جلوگیری از برخورد با آنها دارد بلکه بر اساس آخرین تحقیقات نقش بسیار مهمی در افزایش بازدهی و جلوگیری از خستگی ناشی از کار دارد.

در بین اشعه‌ها، اشعه ماوراء بنفش (uv) ناشی از نقطه جوش و مادون قرمز (ir) ناشی از التهاب فلز گداخته خطر بیشتری دارند. تابش اشعه حاصل از جوشکاری بخصوص دستگاههای جوش الکتریکی بر چشم سبب ناراحتی چشم با علائم سرخی، ریزش اشک، خارش و ترس از نور، ورم ملتحمه،‌ خیرگی و آب مروارید می‌گردد.

ـ روش پیشگیری :

در مورد جوشکاران بایستی از عینکها و یا سپرهای حفاظتی شیشه‌های آن قادر به جذب اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز می‌باشند استفاده شود.

۲) سر و صدای محیط کار :

▪ خستگی شنوایی :

کاهش قدرت شنوایی، تحریک اعصاب، وزوز کردن گوش، سوت کشیدن پرده گوش از جمله عوارض ناشی از سر و صدای محیط کار می‌باشد. تغییر در ترکیبات خون و سایر مایعات بدن نیز گزارش شده است که افزایش یا کاهش قندخون از آن جمله‌اند.

در صورتیکه سر و صدای محیط کار در حدی باشد که باعث مختل شدن مکالمه عادی بین دو نفر در محیط کار گردد بالاتر لز حد مجاز بوده و کارگر باید از گوشی جهت محافظت سیستم شنوایی استفاده کند.

▪ وسایل حفاظت سیستم شنوائی شامل:

ـ پلاک گوش:

طوری طرح و ساخته شده است که کاملاً در مجرای داخلی گوش قرار میگیرد.

ـ گوشی:

کاملاًً‌ گوش خارجی را می‌پوشاند از نظر حفاظت بهتر و در ضمن خیلی راحت‌تر از پلاک گوش خواهد بود.

۳) دود و گازهای ناشی از جوشکاری:

دود حاصل از جوشکاری با کاربید و استیلن حاوی انواع فلزات سمی و سایر مواد شیمیایی بوده که استنشاق آنها به آسانی صورت میگیرد که این ذرات می‌توانند به قسمتهای انتهایی ریه‌ها نفوذ نموده و عوارض شدیدی ایجاد نمایند.

▪ گازهای زیان آور ناشی از جوشکاری:

از جمله گازهایی که در حرفه جوشکاری استفاده می‌شود گاز استیلن می‌باشد که گازی است بی‌رنگ که خالص آن بوی بدی ندارد علت بوی بدی که در جوشکاریها استشمام می‌شود هیدروژن سولفوره مخلوط با آن است که به علت ناخالصی کاربید می‌باشد.

ـ عوارض ناشی از این گاز شامل:

سرفه، ریزش اشک، سردرد، سرگیجه، ورم ملتحمه، اختلالات گوارشی، بیهوشی،‌ نارسایی تنفسی می‌باشد که در غلظت‌های زیاد باعث اغماء و مرگ می‌گردد.

ـ راههای پیشگیری از عوارض فوق :

برای جلوگیری از ایجاد عوارض فوق استفاده از ماسکهای مخصوص و فیلتردار جهت حفاظت دستگاه تنفسی الزامی است و همچنین استفاده از سیستم تهویه عمومی و موضعی در کاهش بار آلودگی محیط کار مؤثر می‌باشد.

۴) حرکات و وضعیت‌های بدن در حین کار:

یعضی از حرکات مفصلی به علت تجاوز از حد طبیعی و به جهت شدت و تکرار شدنشان باعث ایجاد ضایعات مفصلی میگردند. انجام کارها به طور غیرطبیعی باعث درد عضلات میگردد. دردهای پشت، انقباض عضلات کنار مهره‌ای، دردهای منطقه بین فقرات گردن و پشت کمر دردهای ناشی از کار کردن در یک وضعیت نامتناسب، تغییر شکل ستون فقرات از جمله این عوارض می‌باشد

ـ راههای پیشگیری:

برای پیشگیری از عوارض فوق ایجاد فواصل معین و منظم بین زمان استراحت و کار الزامی می‌باشد و همچنین نحوه درست بلند کردن بار حائز اهمیت می‌باشد.

---------------------------------------------------------------------

جوشکارها چگونه باید از مخاطرات شغلی پیشگیری کنند؟


گرمای زیاد تولید شده در محل جوش ممکن است موجب پرتاب ذرات بسیار داغ به اطراف شود که پوشیدن لباس مناسب و ایزوله کردن منطقه عملیات در کاهش این نوع خطرات موثر است.


جوشکاری از کارهای سخت و پرخطر به حساب می‌آید. در جوشکاری برای اتصال دو فلز به یکدیگر آنها را در محل جوش به صورت مذاب در می‌آورند که برای این کار چند روش‌ وجود دارد. یکی، جوشکاری با گاز و دیگری، جوش با برق یا قوس الکتریکی که هرکدام از این روشها مخاطرات و نکات ایمنی خاص خودش را دارد.
در جوشکاری با برق برای ذوب کردن محل اتصال دوقطعه، از حرارت خیلی زیاد قوس الکتریکی استفاده می‌شود. یعنی حرارتی حدود ۵۰۰۰ درجه سانتی‌گراد که به راحتی فلزات را برش می‌دهد و ذوب می‌کند.
● جریان برق
یکی از خطرات عمده در جوشکاری با برق را همان‌طور که از اسمش پیداست ممکن است خود برق ایجاد کند. برای اینکه از خطر برق گرفتگی پیشگیری کنیم باید تمام قسمت‌ها و مسیرهای عبور برق از منبع، مسیرهای عبور و محل جوش را از نظر عایق بودن و ایزوله بودن بررسی کنیم. در صورت مشاهده هر نوع پارگی و فرسودگی، سیم‌ها باید سریعا تعویض شوند.
همچنین برای پیشگیری از خطر برق گرفتگی، جوشکارها باید هنگام کار لباس های عایق بپوشند. پیشبند و دستکش آنها باید عایق باشد و هیچ گونه گیره یا پرچ فلزی در آن وجود نداشته باشد. به علاوه هنگام کار آنها باید از کفش مخصوص با کفی لاستیکی استفاده کنند.
● پرتوها
گرمای فوق العاده زیاد قوس الکتریکی، نور خیره کننده و خطرناکی ایجاد می‌کند. همچنین این قوس امواج کوتاه و بلند دیگری هم تولید می‌کند که برای فرد جوشکار خطرناک است. این امواج می‌تواند به چشم و پوست آسیب برساند. به همین دلیل جوشکارها باید هنگام کار از عینک و ماسک محافظ صورت با شیشه‌های تیره و دستکش‌های چرمی استفاده کنند. بالا زدن آستین هنگام کار ممکن است موجب آسیب پوست و ایجاد حالتی شبیه آفتاب سوختگی شود و توصیه می‌شود جوشکارها همیشه هنگام کار از دستکش چرمی استفاده کنند و آستین‌های خود را بالا نزنند تا پوست‌شان در معرض خطر قرار نگیرد.
در این طور مواقع توصیه می‌شود منطقه جوشکاری با استفاده از دیوارهای متحرک یا پرده‌های ضخیم و نسوز از سایر قسمت‌ها جدا شود تا سایر افراد در معرض خطر قرار نگیرند.
● سوختگی
گرمای زیاد تولید شده در محل جوش ممکن است موجب پرتاب ذرات بسیار داغ به اطراف شود که پوشیدن لباس مناسب و ایزوله کردن منطقه عملیات در کاهش این نوع خطرات موثر است. همچنین برای پیشگیری از خطر حریق توصیه می‌شود لباس جوشکاری همیشه تمیز و عاری از چربی و مواد آتش‌گیر باشد.
● امواج الکترومغناطیس
در جوشکاری با برق ممکن است افراد در معرض امواج الکترومغناطیس قرار بگیرند. برای کاهش مخاطرات احتمالی این پرتوها توصیه می‌شود منبع تولید برق یا دستگاه اصلی جوش با بدن فرد جوشکار فاصله داشته باشد. چون این امواج با بیشتر شدن فاصله، به شدت کاهش پیدا می‌کنند این روش، روش موثری است. در صورتی که این امکان وجود نداشته باشد می‌توان با قرار دادن مانع بین منبع و منطقه عملیات جوشکاری، این امواج را کم کرد.
● جراحات چشمی
یکی از شایع ترین حوادثی که سلامت جوشکارها را در معرض خطر قرار می‌دهد جراحات چشمی ناشی از پرتاب ذرات ریز و داغ ناشی از جوشکاری است و ورود این ذرات به چشم جوشکاران معمولا موجب ایجاد زخم و عفونت می‌شود. بهترین گزینه برای پیشگیری، استفاده مداوم از عینک و ماسک است. باید دقت داشت که عینک باید در قسمت‌های کناری پوشش مناسب داشته باشد و کاملا روی صورت قرار بگیرد و محل‌های تهویه آن طوری باشد که در اطراف راهی برای ورود ذرات ریز وجود نداشته باشد.
● سر و صدا
در بعضی از انواع جوشکاری هنگام انجام کار سر و صدای زیادی نیز تولید می‌شود. در این مواقع توصیه می‌شود منطقه پر سر و صدا ایزوله شود تا از انتشار صوت به سایر قسمت‌ها پیشگیری شود و همچنین افرادی که در منطقه پر سر و صدا کار می‌کنند باید با استفاده از گوشی حفاظتی که صوت دریافتی را به وسیله گوش کاهش می‌دهند، استفاده کنند.
● ‌‌گازها و بخارات
گرمای فوق العاده زیاد جوشکاری، گازها و بخارات و دود و غبارهایی پدید می آورد که بسیار خطرناک است. به خصوص اگر سطوحی که جوشکاری می‌شوند قبلا رنگ شده باشند و یا آغشته به روغن باشند این گاز و غبارها خطرناک‌ترند.
به علاوه این ذرات معمولا آن‌قدر ریز هستند که بتوانند به راحتی وارد ریه افراد شوند و در طولانی مدت سلامت آنها را به خطر بیندازند. نمونه ذرات زیان‌آوری که در این دود و غبارها وجود دارد، باریم، بریلیوم، کادمیوم، کلسیم، کروم، مس، فلوئور، آهن، سرب، منیزیوم، سیلیس، نیکل و روی است. همچنین گازهای فسفین ، منوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن و ازن نیز طی عملیات جوشکاری ایجاد می‌شود که برای سلامت افراد مضر است. برای کاهش و کنترل این مخاطرات تهویه مناسب و سیستم مکشی که این ذرات را از ناحیه تنفسی کارگر دور کند بهترین گزینه است.
● وضعیت نامناسب بدن
گاهی اوقات قطعاتی که باید به هم جوش داده شوند آن‌قدر سنگین و یا بزرگ هستند که نمی‌توان آنها را در ارتفاع مناسبی قرار داد و سپس آنها را به هم جوش داد. به همین خاطر جوشکارها مجبور می‌شوند به حالت خمیده و چمباتمه و یا گاهی هم با دست و سر بالا (وقتی سطح مورد نظر بالاتر از شانه‌های آنها باشد)کار کنند.
در این طور مواقع توصیه می‌شود از کار کردن طولانی مدت پرهیز کنند و تا حد امکان وضعیت بدن خود را به حالت تعادل نزدیک کنند. مثلا اگر سطح کار بالاتر از شانه‌های آنهاست به جای اینکه با دست‌های کشیده و سر رو به بالا کار کنند بهتر است در صورت امکان با قرار دادن چهار پایه‌ای خودشان را به محل عملیات نزدیک‌تر کنند و یا در صورتی که سطح کار پایین‌تر از ارتفاع مناسب قرار دارد بهتر است به جای خم کردن کمر و پشت، با قرار دادن یک یا هر دو زانو روی زمین با پشت صاف کار کنند.
● حفاظت از سیستم تنفسی
در موارد خاصی بعضی از اشکال حفاظت از سیستم تنفسی می‌توانند به کار برده شوند. اگر نوع آلاینده مشخص باشد از یک ماسک فیلتردار می‌توان استفاده کرد. البته فیلتر فقط گرد و غبار را دفع می‌کند، درحالی که گازها از میان آن عبور می‌کنند.
یک کلاهخود جوشکاری با هوارسان خارجی آلاینده‌ها را در منطقه تنفسی جوشکاران ترقیق می‌کند.
برای کار در محیط سربسته که خطر خفه شدن وجود دارد باید یک ماسک تنفسی با هوارسان خارجی به کار رود. البته مهم است به یاد داشته باشیم که برای جوشکاری در مورد کار با تمام انواع حفاظ‌های تنفسی باید کارگران آموزش‌های لا‌زم را دیده باشد.‌
● پیشگیری ها
هرگونه اقدام به منظور پیشگیری، در صورتی که وضعیت کار را بهبود ببخشد به جا محسوب می‌شود. یک جوشکار می‌تواند از تماس با آلودگی و آلاینده‌هایی که در طول جوشکاری تولید می‌شوند، پرهیز کند.
چند مثال در مورد پیشگیری‌ها عبارتند از: تهویه عمومی مناسب، مکش موضعی، اشکال مختلف حفاظ‌های تنفسی و متناسب سازی شرایط مناسب کاری.
▪ تهویه عمومی:
برای جوشکاری در محیط‌های سربسته، باید تهویه عمومی به منظور رقیق کردن آلاینده‌های هوا به طور مناسبی وجود داشته باشد. میزان قابل قبول تهویه برای فیوم جوشکاری ۳mg/m۲ است. در کارگاه‌های بزرگ با سقف‌های بلند، حرکات طبیعی هوا تهویه عمومی را تأمین می کند که معمولاً کافی است. در موارد دیگر باید از یک سیستم تهویه اضافی استفاده شود.
▪ مکش موضعی:
هرجا که تهویه عمومی ناکافی و نامناسب به‌نظر می‌رسد، باید به منظور بهبود موقعیت جوشکار، مکش موضعی به کار رود. مکش موضعی هر قدر نزدیک به محل جوش باشد تا حد ممکن از انتشار آلاینده‌ها در میان کارگاه جلوگیری می‌کند. یکی از مزیت‌های مکش موضعی نسبت به تهویه عمومی آن است که آلا‌ینده‌ها را قبل از انتشار در همان محل تولید جمعآوری می‌کند.

--------------------------------------------------------------------

خطر تشعشعات جوش کاری و برش کاری


در هنگام جوش کاری آلومینیوم، تشعشعات فرا بنفش بیشتری نسبت به جوش کاری با استنلس استیل تولید می شود و رول درخشان آلومینیوم به تنهایی ۹۰ درصد از انرژی تشعشعی فرا بنفش با طول موج۳ هزار انگستروم را بازتاب می دهد، در حالی که این مقدار در مورد استنلس استیل حدود ۳۰ درصد است.


میزان اصلی خطر تشعشات از قوس الکتریکی بوجود می آید و مقدار کمی نیز از حوضچه مذاب محل جوش کاری و اطراف آن حاصل می شود . این تشعشات ممکن است قابل رویت یا غیر قابل رویت باشند و جوش کاران باید خود را از خطر این تشعشات دور نگاه دارند.
تشعشات قابل رویت از نور حاصل از قوس الکتریکی ایجاد می شود . شدت این نور به قدری زیاد است که علاوه بر خیرگی آزار دهنده چشم و جلوگیری از کار ، ایجاد جراحات در رتین (Retin) چشم می کند و گاهی اوقات، تولید ضایعات غیر قابل برگشت می نماید . تشعشات غیر قابل رویت به طور اساسی، شامل تشعشات ماورای بنفش و مادون قرمز است .
تشعشعات غیر قابل رویت ماورای بنفش، در جوش کاری با گاز کربنیک و آرگون (روش MAG ) زیاد است . هنگام جوش کاری آلیاژهای سبک ( روش MIG ) این تشعشعات بیش تر می شود . این اشعه، حتی به مقدار کم نیز ممکن است ایجاد ورم ملتحمه در چشم بکند . جنبه های فنی و عملی عواقب ناشی از فرآیندهای جوش کاری به عواملی چون : فاصله کارگر از پرتو، زاویه تابش اشعه به چشم کارگر، شدت تشعشعات، نوع پوشش حفاظتی چشمی مورد استفاده کارگر بستگی دارد . برآورد تخمینی جهت تماس ایمن با اشعه می تواند ۲۰ ثانیه در فاصله ۲۰ متری یا ۱۷ دقیقه در فاصله ۱۵۰ متری باشد . تشعشعات فرابنفش علاوه بر اثر روی چشم ها می تواند روی پوست نیز سوختگی ای مشابه آفتاب سوختگی ایجاد کند که این سوختگی ها معمولاً بر روی بخشی از پوست بدن که پوشش حفاظتی ندارد و در معرض پرتو گیری از اشعه در مدت جوش کاری قرار گرفته رخ می دهد . لازم به توضیح می باشد که اشعه می تواند در اثر بازتاب از سطوح فلزی، دیوارها و سقف، محفظه جوش کاری یا سطوح دیگر نیز ایجاد شود .
● عواملی که موجب ناراحتی چشم در جوش کاری می شود عبارت است از :
▪ غیر استاندارد بودن ماسک یا عینک جوش کاری،
▪ عدم توجه به ایجاد قوس الکتریکی به هنگام جوش کاری،
▪ ایجاد قوس الکتریکی قبل از استفاده از ماسک، - استفاده از ماسک های معیوب
▪ کار در محل هایی که موجب انعکاس نور در ماسک جوش کاری می شود (انعکاس در اثر شیشه، آینه و …)
ذکر این نکته ضرورت دارد که در هنگام جوش کاری آلومینیوم، تشعشعات فرا بنفش بیشتری نسبت به جوش کاری با استنلس استیل تولید می شود و رول درخشان آلومینیوم به تنهایی ۹۰ درصد از انرژی تشعشعی فرا بنفش با طول موج۳ هزار انگستروم را بازتاب می دهد، در حالی که این مقدار در مورد استنلس استیل حدود ۳۰ درصد است . تشعشعات مادون قرمز توان آن را دارد که به داخل چشم نفوذ کند و پس از جذب درنسوج چشم، تبدیل به حرارت شود و ایجاد اشک و سردرد کند . چنانچه چشم به طور مداوم و به مدت زیادی تحت اثر اشعه مادون قرمز قرار گیرد ممکن است زجاجیه کدر شده و بالاخره عارضه آب مروارید را به وجود آورد .
تمامی این تشعشعات ممکن است روی پوست صورت، گردن و سینه ایجاد سوختگی کند (در صورتی که مدت برخورد زیاد باشد). حفاظت چشمها در برابر خطر تشعشعات، بوسیله فیلترهای مخصوص صورت می گیرد . این فیلترها تشعشعات مضر را متوقف کرده و اجازه عبور مقدار کافی اشعه قابل رویت را می دهد تا جوش کار بتواند محل کار را با دقت ملاحظه کند . باید در انتخاب فیلتر دقت کافی به عمل آورد (برای هر کار فیلتر خاص آن لازم است). هم چنین روشنایی محل کار، وضع قرار گرفتن کارگر نسبت به محل ذوب جوش کاری و حساسیت افراد نسبت به تشعشعات، روی انتخاب نوع فیلتر موثر است . فیلترها و شیشه های سفید می توانند روی ماسک و کاسک جوش کاری قابل تغییر باشند . در صورت عدم استفاده از دستکش و پیش بند یا بدون پوشش کافی، امکان ابتلا به بیماری پوستی وجود دارد.