مقاله : رومارَن یا اِکلیل کوهی یا رُزماری

رومارَن یا اِکلیل کوهی یا رُزماری یک گیاه خشبی، چندساله و معطر است که برگ‌هایی سوزنی‌شکل و همیشه‌سبز دارد.

رومارن بومی منطقهٔ مدیترانه و کشور اوروگوئه است. گل‌های آن در رنگ‌های گوناگون سفید، صورتی، بنفش یا آبی می‌رویند.

از برگهای تازه و خرد شده رومارن به دلیل وجود اسانس معطر و روغن فرار و همچنین تانن در سالاد و در تهیه خوراکهای مرغ و ماهی استفاده می‌شود. پودر برگهای خشک شده اکلیل کوهی به تنهایی یا همراه با سایر ادویه جات به عنوان چاشنی جهت خوش طعم نمودن غذاها به خصوص سس سالاد به کار می‌رود. روغن رزماری یک روغن محرک است و از نظر رایحه و اثر، گرم و نافذ می‌باشد. اثر محرک رزماری روی سیستم اعصاب مرکزی بسیار برجسته است.

از نظر خواص طبی و دارویی رومارن اثر ضدعفونی کننده و معرق داشته و جریان خون را در اندامهای شکمی افزایش می‌دهد و در تحریک میزان ترشح شیره‌های گوارشی و صفرا بسیار مفید است. این گیاه شفا بخش برای معالجه رماتیسم، فلج، سستی اعضاء، تشنج، اختلالات عصبی و تنفسی و همچنین نارسایی کبد و کیسه صفرا مفید و موثر است. این گیاه و سبزی در ایران کمتر مورد توجه آشپز ها قرار گرفته ولی در کشورهای اروپایی جایگاه ممتازی در آشپزخانه داشته و در تهیه سس‌ها و هنگام خوردن گوشت کباب استفاده دارد

مصرف رومارن باعث گشادی رگ‌ها و تقویت گردش خون می‌شود و بنابراین برای جلوگیری از ریزش موها مفید است.<گیاه معطر بوته‌ای و پایا، با شاخه‌های بالارونده، که ارتفاع آن به ۲ متر می‌رسد. برگها باریک با انتهائی بدون نوک و سوزنی‌شکل (نازک)، گلها به رنگ سبز تیره و به ندرت صورتی یا سفیدرنگ می‌باشد . ● اندام داروئی: برگ و سرشاخه‌های گلدار گیاه، اندام داروئی رزماری را تشکیل می‌دهد (. ● دامنهٔ انتشار: پرورش گیاه رزماری در بیشتر نواحی ایران معمول می‌باشد . پرورش‌دهندگان عمدهٔ گیاه رزماری را در دنیا کشورهای شمال آفریقا خصوصاً مراکش و تونس و کشورهای جنوب اروپا خصوصاً اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، یوگسلاوی و آمریکا تشکیل می‌دهند. ● مواد متشکله: مادهٔ متشکلهٔ اصلی برگ و سرشاخه‌های گیاه رزماری را روغن فرار تشکیل می‌دهد فارماکوپهٔ گیاهی بریتانیا میزان روغن فرار رزماری را ۱% حجم در وزن ذکر کرده است، ولی میزان روغن فرار این گیاه در نقاط مختلف دنیا بین ۵/۰ تا ۵/۲ درصد گزارش شده است . عمده‌ترین ترکیبات موجود در روغن فرار گیاه را ۱و۸ - سینئول (۱،۸ - cineol)، بورنئول (Borneol)، کافور (Campher)، بورنیل استات (Bornyl acetate)، آلفاپی‌نن (&#۹۴۵; - pinene) و –B پینن تشکیل می‌دهند که بسته به شرایط جغرافیائی محل کشت گیاه، میزان و درصد هریک از این مواد متغیر می‌باشد (۲و۸). سایر ترکیبات طبیعی موجود در برگ و سرشاخه‌های گلدار رزماری شامل این دسته‌ها می‌شود: فلاونوئیدها مانند جنکوانین (Genkwanin) و لوتئولین (Luteolin)، اسیدهای فنلی مانند اسید رزمارینیک (Rosmarinic acid)، دی‌ترپن‌ها، تری‌ترپن‌ها، تانن‌ها، مواد تلخ، رزین، ساپونین، پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، برخی املاح و ویتامینها.



طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:     گیاهان
دسته:     گیاهان گلدار
رده:     دولپه‌ای‌ها
راسته:     لب‌گلی‌ها
تیره:     نعنائیان
سرده:     اکلیل‌های کوهی
گونه:     R. officinalis
نام علمی : Rosmarinus officinalis

منبع: ویکی پدیا